ԱՎՍՏՐԱԼԱՑԻ ԳՐՈՂԸ ԹՂԹԻՆ Է ՀԱՆՁՆԵԼ ԻՐ ՀԱՅ ՄՈՐ ՊԱՏՄՈՒԹՅՈՒՆԸ
«Եվ քանի դեռ սպասում էինք, ճշմարտությունը գողացան և ստի վերածեցին: Վերաշարադրեցին թատերախաղը, վերակահավորեցին բեմը և բոլոր ստերը ճշմարտություն դարձան»:
Այս հատվածը վերցված է ավստրալացի գրող Մարսելա Փոլեյնի «Աշխարհի եզրը» վեպից: Մարսելա Փոլեյնի մայրը հայ է եղել, տատի պատմածները նա լսել է մորից, հետագայում դրանք վերապատմել իր եղբորն ու քրոջը: Գիրքը Հայոց ցեղասպանության թեմայով է, թեմա, որի մասին Մարսելայի մայրը երկար է լռել:
«Երբ փոքր էի, հաճախ էի մորս հարցնում նրա մանկության տարիներից, ինչպես շատերը: Մորս արձագանքը վախեցնող էր. սառում էր և չէր կարողանում որևէ բառ արտասանել: Ես դադարեցի հարցեր տալ, իսկ ընկերներս շարունակում էին հարցնել՝ որտեղից եմ, բայց նախնիներիս մասին ոչինչ չգիտեի, որ կարողանայի ասել: Քսան տարեկանում, երբ նույն հարցերը տվեցի մորս, նա ինձ պատմեց իր պատմությունը:
Հենց առաջին խոսակցությունից, հասկացա, որ պետք է գիրք գրեմ այդ մասին, բայց չէի պատկերացնում, որ վեպ կգրեմ, քանի որ բանաստեղծ էի, այդ ժամանակ էլ գրում էի կինոյի և թատրոնի սցենարներ»,- այսօր «Բյուրոկրատ» գրախանութում ըն-թերցողների հետ հանդիպման ժամանակ պատմեց Մարսելա Փոլեյնը: Վեպի սցենարը հեղինակը գրել է դեռ քսաներկու տարեկանում, բայց վեպը պիտի գրվեր դրանից տասնյոթ տարի անց միայն:
«Սիդնեյում կինոյի դպրոցում էի սովորում: Մի օր ֆիլմի սցենար գրելու փոխարեն գրատախտակին գրեցի վեպիս սցենարը: Մենակ էի սենյակում, երբ ղեկավարս ներս մտավ, հարցրեց, թե որտեղ է ֆիլմի սցենարը: Ասացի՝ ցավում եմ, այն չկա, բայց տեսեք ինչ սցենարական պլան եմ գրել վեպիս համար: Մի քանի վայրկյան ղեկավարս նայեց գրատախատակին և ինձ հարցրեց՝ արյդո՞ք երբևէ գրել եմ վեպ, ասացի՝ ոչ: Էլի մի քանի վայրկյան լռեց ու ասաց՝ սա պիտի որ քո երրորդ աշխատանքը լինի»:
«Աշխարհի եզրը» հեղինակի առաջին վեպն է, բայց երրորդ գիրքն է պոեզիայի ժողովածուներից հետո:
«Գրքի միջոցով փորձել եմ կապ հաստատել ոչ միայն Ավստրալիայի հայ համայնքի, այլև ավստրալացիների հետ: Վերջիններիս հետ մի փոքր բարդ է, քանի որ կան հատուկ հարաբերություններ Ավստրալիայի և Թուրքիայի միջև»,-նշում է Փոլեյնը:
Հայրենիքում Մարսելա Փոլեյնն առաջին անգամ չի լինում: Հայաստան է եկել դեռ տարիներ առաջ պոեզիայի միջազգային փառատոնի մասնակցելու համար:
«Սիրեցի Հայաստանը: Գեղեցիկ երկիր է: Հատկապես հավանում եմ ճարտարապետությունը և այն կիրքը, որն ունեն այստեղի մարդիկ արվեստի և կրթության նկատմամբ: Իմ սիրելի զբաղմունքն է միայնակ քայլել փողոցներով: Մարդիկ այստեղ ընկերասեր են և օգնող, անհրաժեշտության դեպքում կարող եմ նրանց դիմել: Սիրում եմ նաև լուսանկարել: Հայոց ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցի միջոցառումներից շատ լուսանկարներ ունեմ: Լուսանկարում եմ նաև այստեղի տեսարժան վայրերն ու քաղաքի մարդկանց»,- նշեց հեղինակը::
Հենց պոեզիայի միջազգային փառատոնի ժամանակ է Փոլեյնի հետ ծանոթացել նաև արձակագիր, թարգմանիչ Արամ Արսենյանը, ով անգլերենից հայերեն է թարգմանել «Աշխարհի եզրը» գիրքը: «Ծանոթությունից հետո ազդված էի Փոլեյնի պոեզիայից: Նոր տեսակի բանաստեղծության հետևորդ է: Իսկ նրա վեպին ծանոթացել եմ ՀԳՄ նախկին նախագահ, երջանկա-հիշատակ Լևոն Անանյանի միջոցով, ով խորհուրդ տվեց թարգմանել այս գիրքը: Կարդացի վեպն ու հասկացա, որ հայ ընթերցողը պետք է այս գրքին ծանոթանա: Երբ գիրքն արդեն պատրաստ էր տպագրության, Լ. Անանյանը մահացավ, և Փոլեյնի հետ որոշեցինք գիրքը նվիրել նրա հիշատակին»,-պատմում է Արամ Արսենյանը;
«Աշխարհի եզրը» գրքի հայերեն թարգմանությունը լույս տեսավ անցյալ տարվա երկրորդ կեսին: Իսկ այս տարի Հայաստանի գրողների միությունը (ՀԳՄ) Մարսելա Փոլեյնին շնորհել է ՀԳՄ մեդալ «Գրական վաստակի համար»:
«Աշխարհի եզրը» (The Edge of the World) վեպը հրատարակվել է 2007 թվականին։ Այն ներկայացնում է թուրքահայ մի ընտանիքի պատմություն՝ սկսած 1900-ականներից մինչև 2000-ական թվականները։
Մարսելա Փոլեյնը ծնվել է Սինգապուրում, ուսանել է գրականություն, մանկավարժություն և թատերգություն։ Մարսելան բանաստեղծական 3 ժողովածուի և մեկ վեպի հեղինակ է։ Հիմնադրել է բանաստեղծական մի քանի հանդեսներ, գրել նաև բազմաթիվ էսսեներ, գրականագիտական մեթոդական հոդվածներ, արժանացել մի շարք գրական մրցանակների։
Մարսելա Փոլեյնի հետ հանդիպումը կայացավ «Գրական տապան. ապրիլ» միջազգային փառատոնի (ապրիլի 20-29) շրջանակներում, որն անց է կացնում Արտասահմանյան երկրների հետ մշակութային համագործակցության հայկական հասարակական կազմակերպութունը: Այն իրականացվում է Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցի միջոցառումների շրջանակներում: Աջակիցներն են ՀՀ մշակույթի նախարարությունն ու Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին նվիրված միջոցառումները համակարգող պետական հանձնաժողովը:
Աննա Կարապետյան
- Created on .
- Hits: 2903