Էմմա Գեղամյան, «Գրականագիտության մեթոդաբանության հարցերը արդի փուլում: Պոստմոդեռնիզմ: 20 տարի անց» միջազգային գիտաժողովի նյութերից (2013թ. փետրվարի 8-10, Ծաղկաձոր)

Գոհարիկ Աքելյան, «Գրականագիտության մեթոդաբանության հարցերը արդի փուլում: Պոստմոդեռնիզմ: 20 տարի անց» միջազգային գիտաժողովի նյութերից (2013թ. փետրվարի 8-10, Ծաղկաձոր)

Գրիգորյանի ստեղծագործությունների բանաստեղծական ձեռագիրն ըստ իս նորարարական-նշանակալի է այսպես կոչված` անտիպոեզիայի ժամանակակից հարացույցում: Նրա` այսպես կոչված անտիպոեզիայի կառուցման ռազմավարությունը հատկանշող հեգնանքը, երբեմն գրոտեսկը, բնագիր կենցաղագրական տարրերի ինչ-որ առումով ծրագրային ներթափանցումը, առանց չափազանցության գերսաստկացման հասցրած կատակերգականի և ողբերգականի (հասկացությունները տվյալ պարագային կիրառում եմ գոյաբանական-ստեղծաբանական առումով) համադրությունը մի կողմից, մյուս կողմից բանաստեղծելու աֆորիզմի հանգույն եղանակը, պատմողական կերպն արդյունքում ապահովում են ուրույն, կարծում եմ կրկին չափազանցություն չէ` անկրկնելի գրականություն: Հենց այդ անկրկնելիությունն է, որ Հովհաննես Գրիգորյանի ստեղծագործությունը պահում է ընթերցման կիզակետում:

Բուլեզի մասին գրելիս ունեմ մի կարևոր մտավախություն: Չէի ցանկանա հուշերս վերածել ո՛չ անվերապահ հիացմունքի զեղման, ո՛չ էլ` տափակ մտերմավարության, ասել է թե` մեր Բուլեզն է, էլի, ի՞նչ կա որ: Քանի որ այդ վերջին տարբերակը պարզապես զզվելի է, փորձեցի սկզբից ևեթ կանխել այն, հոդվածս անվանելով «Հանդիպումներ»` ոչ թե «Պ.Բուլեզի հետ», այլ «Պ.Բուլեզին», կարծես խոսքը գնար ոչ թե Բուլեզ-մարդու, այլ համանուն մի երևույթի մասին: Բայց այդուհանդերձ պետք չէ մոռանալ, որ մեծ երաժշտին հանդիպելիս չենք ակնկալում տեսնել մի անկենդան բուրգ կամ վերացարկված խորհրդանիշ: Համենայն դեպս, երջանիկ եմ, որ տեսա վերջինիս հակապատկերը: Եվ ես սրտանց կուզենայի ուրվագծել այդ «հակապատկերը» ու իմ տողերով հայտնել նրան խորին երախտագիտությունս` պարզապես իր գոյություն ունենալու փաստի համար:

Եվ այսպես, ովքե՞ր են այսօրվա հայ դպրոցի ամենավառ ներկայացուցիչները և ինչպիսի՞ իրավիճակ է տիրում հայ ստեղծագործական շրջանակներում: Այս հարցի պատասխանը խիստ տարբեր է՝ կախված դրանից, թե ինչպես ենք գնահատում այդ իրավիճակը՝ «ներսից», թե «դրսից»:

Բանավեճում և այն էլ միայն այս բանավեճում էր, որ քննադատը հնարավորություն ստացավ համարձակորեն կյանքի կոչել բանաստեղծի տաղանդն ու գրական վարպետությունն ստուգելու «նոր չափանիշներ», ինչպիսիք են սեռական պատկանելությունը, լուսավոր հղիությունը, բացասական ռեզուսը, հեմոգլոբինի պակասը…

Վ. Հակոբյանի բանաստեղծության տեսիլքը, լռության ժամանակի մեջ հայտնագործում է հիշողության ճանապարհը, որովհետև գրողը գիտի նաև, որ մեկի գնալով այս տիեզերքում ոչինչ չի պակասում, մեկի գալով էլ ոչինչ չի ավելանում: Ուղղակի լռությունը, որ ամեն գնացողից հետո թվում էր սարսափելի ու տարօրինակ, հետզհետե սկսում է դառնալ սիրելի, մտերիմ ու անգամ հարազատ:

Դատախազության նախկին աշխատակից և հատուկ կարևորության գործերի քննիչը համաձայնեց օգնել համադրելու վարկածները, պայմանով, որ չներկայացվի իր անունը: Մենք նրան դատախազ կանվանենք: