«ՄԵՆՔ ԲՈԼՈՐՍ ԱՌԱՋԻՆ ՋՈՒԹԱԿ ԵՆՔ»
Հունվարի 26-ին Կոմիտասի թանգարան-ինստիտուտում տեղի ունեցավ Հայաստանի երիտասարդական նվագախմբի անսամբլներից մեկի՝ Ալեքսանդր Հարությունյանի անվան փայտյափողային-դաշնամուրային քառյակի մեկամյակին նվիրված համերգը և առաջին ձայնասկավառակի շնորհանդեսը: Քառյակը ստեղծվել է 2015 թվականին, երբ նշվում էր Ալեքսանդր Հարությունյանի 95-ամյակը: Մենակատարներն են Գևորգ Ավետիսյանը (ֆլեյտա), Դավիթ Գյուլամիրյանը (կլարնետ), Նիկոլայ Պողոսյանը (ֆագոտ) և Լիլիթ Զաքարյանը (դաժնամուր): Համերգից հետո անսամբլի ստեղծման, հագեցած համերգային առօրյայի ու երաժիշտների պլանների մասին ենք խոսել նրանց հետ:
Ինչպե՞ս ձևավորվեց ձեր անսաբլը, ո՞ւմ մտահաղացումն էր և ինչո՞ւ ընտրվեց հենց այսպիսի կազմ:
Ինչպե՞ս ձևավորվեց ձեր անսաբլը, ո՞ւմ մտահաղացումն էր և ինչո՞ւ ընտրվեց հենց այսպիսի կազմ:
Լիլիթ Զաքարյան.- Իմ միտքն էր. մտածեցի ինչ-որ նոր կազմ ստեղծելու մասին՝ յուրօրինակ, նոր հնչողությամբ: Իհարկե, առաջին մտահոգությունս կազմում լավ երաժիշտներ ընդգրկելն էր: Քանի որ ինձ համար բարդ էր լարայիններ գտնելը, միանգամից մտածեցի փողայինների մասին: Եվ այս դեպքում ընտրությունս առանց կասկածների եղավ: Հանդիպեցինք, կիսվեցի գաղափարով, բոլորն էլ մեծ հաճույքով համաձայնեցին: Հետո այս մասին խոսեցինք նաև Հայաստանի երիտասարդական նվագախմբի գեղարվեստական ղեկավար և դիրիժոր Սերգեյ Սմբատյանի հետ, ով աջակցեց մեզ:
Դավիթ Գյուլամիրյան.- Այս կազմը դասական լարային քառյակի ձայնաբաժիններից է բաղկացած: Այսինքն՝ ֆագոտը թավջութակի դերն ունի, կլարնետը՝ ալտի, ֆլեյտան՝ ջութակի... դաշնամուրն էլ լրացնում է, և ներդաշնակ միաձուլում է ստացվում: Հենց այս համադրությունից ելնելով ենք կատարել մեր առաջին փոխադրումը՝ Ալ. Հարությունյանի «Սասունցիների պար»-ը: Համապատասխան ձայնաբաժինները Նարինե Հարութնունյանի օգնությամբ կատարեցինք, հետո հասկացանք, որ պետք է շարունակել փոխադրումներ անել: Դիմեցինք կոմպոզիտոր Անդրանիկ Բերբերյանին, որն էլ շատ կարճ ժամանակում փոխադրումներ կատարեց մեր կազմի համար: Այսպիսով ունեցանք ծրագիր, որն էլ հետագայում ձայնագրեցինք և թողարկեցինք մեր առաջին ձայնասկավառակը:
Ինչպե՞ս եք ընտրում ստեղծագործությունները, ո՞ր կոմպոզիտորների գործերն եք հաճախ կատարում:
Մեր ցանկությունն է աշխատել կոմպոզիտորների հետ, ովքեր կգրեն գործեր հենց այս կազմի համար: Արդեն պլաններ ունենք դիմելու կոմպոզիտորների, ընդ որում անվանի կոմպոզիտորների ՝ Պենդերեցկի, Գիա Կանչելի... այդպիսի մեծ նպատակներ ունենք (ծիծաղում է): Իսկ հայ կոմպոզիտորների հետ համագործակցություն, իհարկե, կա:
Գևորգ Ավետիսյան.- Չորս հայ կոմպոզիտոր ունեն ստեղծագործություններ՝ գրված հատուկ մեզ համար. Էդուարդ Հայրապետյանի, Միխայիլ Կոկժաևի, երիտասարդնրից՝ Ժիրայր Շահրիմանյանի և Կարեն Անանյանի հետ արդեն համագործակցել ենք:
Նիկոլայ Պողոսյան.– Եվս մեկ ստեղծագործություն էլ Մարտին Ուլիխանյանն ունի, մի քանի տարի առաջ է գրվել և նվիրված է Արամ Խաչատրյանին: Հետաքրքիր ստեղծագործություն է, մի քանի անգամ կատարվել է:
Լ.Զ.- Գարնանն արդեն ուզում ենք կատարել այս բոլոր ստեղծագործերությունները, հայրիկիս՝ Սուրեն Զաքարյանի ստեղծագործությունն էլ կընդգրկենք:
Դ.Գ.- Հետաքրքիր է, որ մեր հենց առաջին համերգից հետո շատ կոմպոզիտորներ ասացին, որ անպայման ուզում են այս կազմի համար ստեղծագործություն գրել: Կարծում եմ՝ այս համերգից հետո ավելի շատ արձագանքներ կլինեն:
Հետաքրքիր է, որ քառյակից բացի ձեզանից երկուսը՝ Դավիթը և Լիլիթը նաև դուետով են հանդես գալիս:
Դ.Գ.- Այդ մասին հաճախ կատակում ենք. ասում ենք ՝ նվագախմբում անսամբլ, անսամբլում՝ մեկ այլ անսամբլ ունենք: Դուետի գաղափարը Սերգեյ Սմբատյանինն էր: Երբ նվագախումբը նոր էր ստեղծվում, Աբգար Մուրադյանը, որպես փողային ամբիոնի վարիչ, լավ կադրեր տվեց մեզ, կամ առնվազն խորհուրդ տվեց լավ երաժիշտների: Նրա մահից հետո Սերգեյ Սմբատյանն առաջարկեց Աբգար Մուրադյանի անունը կրող անսամբլ ստեղծել: Երկար մտածեցինք՝ ինչ անսամբլ կարելի է ստեղծել կլարնետի մասնակցությամբ. ավելի մեծ կազմերով լավ ծրագիր գտնելը բարդ էր, և անլուրջ էր ստացվում: Հետո տրիո մտածեցինք.. միևնույն է՝ չհամոզեց: Ի վերջո ընտրեցինք դուետը, որովհետև կլարնետի և դաշնամուրի համար գրված բազմաթիվ ստեղծագործություններ կան: Այդպես ունեցանք դուետ: Դրանից արդեն քիչ անց ձևավորվեց քառյակը:
Անսամբլից բացի, յուրաքանչյուրդ ձեր առանձին ծրագրերը, համերգներն ունեք. Գևորգը «Հովեր» երգչախմբում է երգում, Նիկոլայը այժմ նաև դիրիժորություն է սովորում... ինչպե՞ս եք համատեղում:
Գ. Ա.- Ինքս էլ չգիտեմ .. (ծիծաղում է):
Դ. Գ.- Ես կարող եմ ասել. երբեմն գալիս ենք նվագախմբի փորձին և տեսնում ենք՝ առաջին ֆլեյտան չկա...սա նշանակում է երգչախմբում արտակարգ իրավիճակ է, կամ հակառակը (ծիծաղում են): Իսկ իրականում, ժամանակի ընթացքում հնարավոր է վարժվել:
Մի փոքր կպատմեք Չինաստանում, Բեյրութում և Մոսկվայում ունեցած հյուրախաղերի մասին:
Դ.Գ.- Բեյրութում նվագում էինք հիմնականում հայ հանդիսատեսի համար, հայկական երաժշտական դպրոցում էր, որը Բարսեղ Կանաչյանի անունն է կրում: Մոսկվայում բացառապես ռուս հանդիսատես էր, և բավական ջերմ ընդունելություն, անըդհատ նոր կատարում էին պահանջում: Ընտրել էինք հիմնականում ռուս կոմպոզիտորների ստեղծագործություններ. Չայկովսկի, Պրոկոֆև: Կատարեցինք, իհարկե, նաև հայ հեղինակների ստեղծագործույունները՝ Հարությունյան, Խաչատրյան:
Կա՞ն արդյոք Հայաստանում ևս շրջագայելու պլաններ:
Ն.Պ.- Այս տարի պլանավորում ենք մարզերում շրջագայել, ավելի շատ ուսուցողական նպատակով, երիտասարդների, աշակերտների հետ ծանոթացնալ, զրուցել նրանց հետ, նվագել նրանց համար, որպեսզի լսելու մշակույթ ձևավորվի, որ ունենանք գրագետ ունկնդիր:
Դ.Գ.- Այս միտքն ունեինք մինչև Չինաստանի հյուրախաղերը, բայց այնտեղ ավելի ամրապնդվեց մեր ցանկությունը: Չինաստանի 6 քաղաքում 6 համերգ ունեցանք, հենց ուսուցողական ծրագիր էր: Դասական երաժշտությանն էին ծանոթացնում դպրոցական և ավելի փոքր տարիքի հանդիսատեսին: Սա, իհարկե, ֆինանսական, կազմակերպչական միջոցներ է ենթադրում և բնականաբար ժամանակ է անհրաժեշտ, բայց կփորձենք մեր համերգային թոհուբոհի մեջ գտնել այդ ժամանակը, քանի որ իսկապես կարևորում ենք սա և իրագործելու մեծ ցանկություն ունենք:
Ի՞նչն է միավորում ձեզ համատեղ աշխատանքում: Ի՞նչ է անհրաժեշտ կամ գուցե պարտադիր, որ երաժիշտները կարողանան աշխատել անսամբլում, կամ ցանկացած այլ կազմում:
Դ.Գ.- Իմ կարծիքով յուրահատուկ կազմ ստեղծելու միտքը, այն, որ ցանկանում ես անել մի բան, որ դեռ չի արվել: Հայաստանում անընդհատ խոսվում է այն մասին, որ արվեստի, մշակույթի ոլորտում աշխատելու համար հնարավորությունները սահմանափակ են, վաղ թե ուշ դրանք սպառվում են: Օրինակ՝ նվագում ես Երիտասարդական նվագախմբում, կամ Ֆիլհարմոնիկ նվագախմբում, կամ էլ Օպերայի և հետո հասկանում ես, որ աճելու տեղ այլևս չունես, լճացում է տեղի ունենում: Ու անսամբլներում նվագելը առիթ է դառնում հանդես գալ որպես մենակատար, և երբ որ դու որպես մենակատար զարգանում, կայանում ես, դա նպասում է նաև նվագախմբի զարգացմանը: Վերջապես, չէ որ նվագախմբի հիմքը անսամբլը, անսամբլային մտածողությունն է: Կա նաև իհարկե, կոմերցիոն դրդապատճառ, ինչ խոսք: Նույն բանն անելով հետաքրքրություն չես առաջացնում և, հետևաբար, գումար չես աշխատում: Իսկ այսպիսի կազմով միգուցե հետաքրքրություն առաջացնես հանդիսատեսի շրջանում սկզբում քո երկրում, հետո դրա սահմաններից դուրս: Թեև մեզ մոտ հակառակը ստացվեց, Հայաստանից դուրս մեզ ավելի վաղ ճանաչեցին, քան Հայաստանում: Հույս ունենք, որ մի օր Հայաստանում էլ շատ մեծ հետաքրքրություն կլինի դասական երաժշտության հանդեպ, ինչպես այլ երկրներում և այստեղ էլ երաժիշտները կվարձատրվեն այնպես, ինչպես այնտեղ: Կստացվի, որ կարելի է ապրել ու զբաղվել սիրելի գործով, որը երկար սովորել ես և շարունակում ես սովորել:
Ի՞նչ խորհուրդ կտաք երիտասարդներին, ովքեր ուզում են անսամբլ ստեղծել:
Լ.Զ.- Գիտեք, անսամբլում նվագելը, թեկուզ և ամենափոքր կազմում, այնքան էլ հեշտ չէ: Դրանք հարաբերություններ են, երբեմն բարդ, երբեմն լարում պահանջող: Կան շատ մարդիկ, ովքեր լավ երաժիշտ են, բայց չեն կարողանում ճիշտ արձագանքել դիմացինի ցանկությանը, հնարավորություններին: Սովորել չառաջնորդվել քո «ես»-ով: Սա ամենակարևոր պայմաններից մեկն է:
Դ.Գ.- Մեր անսամբլը այդ առումով մի առանձնահատկություն էլ ունի, որի մասին կուզեի ասել: Օրինակ, լարային քառյակում ընդունված է առաջնորդվել առաջին ջութակով, դա բոլորս գիտենք, բայց մեր կազմում կարելի է ասել, բոլորս առաջին ջութակ ենք, բոլորս սոլիստ ենք և իրար լրացնում ենք: Մեր փոխադրոմներն էլ աշխատում ենք այնպես անել, որ չլինի մեկ սոլիստ և նվագակցություն:
Լ.Զ.- Բացի այս, ես կաևորում եմ այն, որ մենք՝ չորսս, երկար տարիների ընկերներ ենք և նվագում ենք նույն նվագախմբում, արդեն 11 տարի: Դա շատ է հեշտացնում աշխատանքը այս կազմում:
Առաջին ձայնասկավառակից հետո շարունակո՞ւմ եք աշխատել ձայնագրությունների վրա և արդյոք կլինեն այլ սկավառկներ ևս:
Լ.Զ.- Անկեղծ ասած, դեռ չենք «մարսել» առաջինը: Առաջինի դեպքում մի փոքր այլ էր: Անսամբլի ստեղծման առաջին օրից մտածել ենք ձայնասկավառակի մասին: Առաջին խնդիրը հենց ծրագիր ունենալն էր, քանի որ այս կազմի համար չկար ծրագիր: Երբ ունեցանք ծրագիրը, միաժամանակ սկսեցինք աշխատել ձայնասկավառակի վրա, որովհետև ունեինք արդեն Չինաստան գնալու հրավերը, անպայման ուզում էինք այնտեղ այդ ծրգիրը ներկայացնել:
Կա՞ր որևէ հարց, որի մասին չխոսեցինք, բայց որին կցանկանայիք անդրադառնալ:
Լ. Զ.- Ես անպայման մի բան կուզեի ավելացնել: Շատ կարևոր է, որ երիտասարդների՝ մեր կողքին, նման պահերի լինեն մարդիկ, ովքեր մշտապես սատարում են, աջակցում են: Շատ բան մեր դեպքում անհնար կլիներ, եթե մեզ չօգնեին Սերգեյ Սմբատյանը, Աննա Տեր-Հովակիմյանը և Նարինե Հարությունյանը: Ձայնասկավառակը և այս ծրագրերը չէինք կարողանա իրականացնել: Շատ շնորհակալ ենք մեր կողքին լինելու համար: Գրեթե ոչ մի խնդիր չենք ունեցել. ո՛չ կազմակերպչական, ո՛չ որևէ այլ...
Դ.Գ.- Երբ նոր խումբ ես ստեղծում, բացի այն, որ պետք է պարապես և ապահովես երաժշտական մասը, պետք է զբաղվես նաև կազմակերպչական հարցերով: Իսկ 4 հոգով շատ դժվար է դա անել: Այս բոլոր հարցերով զբաղվում է Երիտասարդական նվագախմբի կազմակերպչական անձնակազմը, մեր գործի կեսից ավելին իրենք են անում՝ մեզ թողնելով երաժշտական մասը միայն: Նարինե Հարությունյանն էլ, ում հայրիկի անունն է կրում մեր նվագախումբը, մեր կողքին է միշտ:
Զրուցեց Մերի Դոլմազյանը
- Created on .
- Hits: 2864