ՀԵՐՄԱՆ ՀԵՍՍԵԻ ԵՐԿՈՒ ՎԵՊԵՐԸ ԴԱՐՁՅԱԼ ԸՆԹԵՐՑՈՂԻ ՍԵՂԱՆԻՆ ԵՆ
Առանձին գրքերով վերահրատարակվել են գերմանացի գրող, գրականության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Հերման Հեսսեի «Սիդհարթա» և «Դեմիան» վեպերի հայերեն թարգմանությունները:
Գրքերի շնորհանդեսը տեղի ունեցավ սեպտեմբերի 16-ին «Բյուրոկրատ» գրախանութում:
Թարգմանիչ, գրականագետ Աշոտ Ալեքսանյանի թարգմանությամբ այդ գործերը մեկ գրքով լույս էին տեսել դեռևս 2004 թվականին: Սակայն թարգմանիչը դրանք վերանայելու անհրաժեշտություն է զգացել:
«Որոշ հասկացություններ ճշգրտման կարիք ունեին,- ասում է նա,- «Դեմիան»-ում, օրինակ, Կարլ Յունգի հոգեվերլուծական փիլիսոփայության ուղղակի տերմինոլոգիա կար, որը մի քիչ ավելի չեզոք բառերով էր թարգմանված: «Սիդհարթա»-ում հինդուիստական փիլիսոփայության որոշակի տերմինների հստակեցման խնդիր կար»:
Ըստ Աշոտ Ալեքսանյանի՝ Հեսսեի լեզվամտածողությունն ընդհանուր առմամբ դժվար չէ հայերենի փոխադրելը:
«Այդպիսի խնդիրներ հայերենը չունի, մանավանդ եվրոպական որևէ լեզվից փոխադրելու հարցում: Հեսսեի վաղ շրջանի գործերում («Կնուլպ», «Անիվների տակ» և այլն) լեզվական որոշակի ավանդական շունչ էր զգացվում: Նրա և´ լեզվի, և´ փիլիսոփայության հեղափոխությունը «Դեմիան»-ով եղավ, որին զուգահեռ գրում էր նաև «Սիդհարթա»-ն: Այստեղ իրենց դերը խաղացին նրա ուսանած նոր ուսմունքները, հոգեվերլուծական մեթոդները և այլն, որոնք բերեցին նաև որոշակի լեզվական ատաղձի մշակման Հեսսեի ստեղծագործության մեջ: Այդ ատաղձն է, որ առանձնահատուկ դարձրեց նրա լեզվափիլիսոփայությունը»,- համոզված է Աշոտ Ալեքսանյանը:
Գրականագետը չի կարծում, որ Հեսսեի ստեղծագործությունը ընթերցող նեղ շրջանակների համար է:
«Նույնիսկ նրա հեքիաթները և կյանքի վերջին տարիներին գրած ամենամիստիկ ստեղծագործությունները բոլորի համար են ու նաև բոլոր ազգերի, որովհետև Հեսսեն ոչ թե գերմանական ոգու տեսակետից է խոսում, այլ ընդհանրապես մարդկային ոգու: Մարդկային հասարակության համար են նրա ստեղծագործություններն ու գաղափարները»:
Աշոտ Ալեքսանյանի դիտարկմամբ՝ Հեսսեն ընթերցողին գրավում է ոչ միայն իր գրողական անկեղծությամբ, պատմողի կերպարով, պատմելաոճով, լեզվով, թեմայի ընտրությամբ, այլև հոգու անտեսանելի ինչ-որ լարերի դիպչելու կարողությամբ:
«Քանի որ մարդը նաև որոշակիորեն անանձնական էակ է, այդ անանձնականի, մարդուց ավելի բարձր գտնվելու, դեպի Աստված մշտական տենչը, ճշմարտության փնտրտուքը բնականաբար նրան «ստիպում են» հետաքրքրվել Հեսսեով և սիրել նրա գրականությունը»,- ասաց թարգմանիչը:
Սիրանուշ Հայրապետյան
- Hits: 2760