Ռուզաննա Ոսկանյան

Թափանցիկ անձրևներ

Ռուզաննա Ոսկանյան
Թափանցիկ Անձրևներ
Երևան 2007
խմբագիր` Հովհաննես Գրիգորյան







***
Գիտե՞ս, երևի ծիծաղելի թվա,
որ բղավեմ, թե դու իմն ես...
Այո, գիտե՞ս, իմն ես
աշնան արևի դեղնած շողերի նման ... անձրևի ժամանակ,
իմն ես ջրափոսերի մեջ թաքնված երկնքի նման,
անձայն ծիծաղից խաբված
ոտաբոբիկ սրտի բաբախյունի նման,
իմն ես...

Երբ անձրևը դադարի, և բոլորը սկսեն ժպտալ,
չկարծես, թե ես տխուր եմ...
Երբ անձրևը դադարի, ու տասնութամյա պատանին
իր հարսնացուին գրկած վազի փողոցով,
երբ ուրախությունից շփոթված մի կին
հանկարծ համբուրի անձրևից թրջված ձեռքն անծանոթի,
երբ լքված մի ստվեր գլխիկոր պատմի
արևե անձրևների մասին,
չկարծես, թե ես տխուր եմ...

Գիտե՞ս, դու իմն ես
ժամացույցի կանգնած շնչառության նման,
որ հոգնել է սիրելուց,
իմն ես հարսնացուի ճերմակ երջանկությանը խառնված
անծանոթի արցունքների նման,
նորածնի շուրթերից պոկված
առաջին սիրո խոստովանության նման,
իմն ես...

Երբ անձրևը դադարի,
և տասնութ անգամ զանգերն ազդարարեն կեսգիշերը,
չկարծես, թե ես տխուր եմ...
Երբ անձրևը դադարի...

* * *
Տեսնես ի՞նչ կլինի, երբ ամեն ինչ լռի,
երբ տերևը, քամին ու ... աշունը լռեն,
երբ ստվերները մերկ ու ոտքերը բոբիկ
միայնակ զգան իրենց ու փարվեն միմյանց ու ... լռեն...
Ես հոգնել եմ քեզ սիրելուց,
երբ անձրևում է դրսում ու երբ ձյուն է գալիս,
երբ տերևները փոքրիկ շշնջում են քեզ պես ապակուն փարված,
երբ արևները կիսատ տեղավորվում են քո կավճոտ ափերի մեջ,
ու մայրամուտն է պոկվում քո մատներից,
երբ փաթիլները բոլոր՝ վերարկուին կառչած,
թանաքոտ են կրկին ու սիրելի քեզ պես ու լուռ...
Ես չգիտեմ՝ ինչն է ստիպում առավոտյան
իմ աչքերը լցվել սիրով,
որ շուրթերս լույս երազեն քնաթաթախ։
Ես չգիտեմ՝ ինչն է ստիպում լուռ թավալվել անկողնու մեջ
ու երազել, ու երազել նրա մասին,
ով սիրելի է այնքան ու լուռ...
Ես հոգնել եմ քեզ սիրելուց,
երբ չի լսվում թփթփոցը քո ոտքերի բոբիկ ու լուռ,
երբ լալիս է մերկ ապակին ու երկինքը փշրված,
երբ փաթիլն է կիսատված ժպտում տխուր հուշերիս մեջ,
երբ ծիածանն է լալիս ճերմակ փաթիլներով
ու սիրելի է այնքան, ու սիրելի է քեզ պես ու լուռ...
Տեսնես՝ ի՞նչ կլինի, երբ ամեն ինչ լռի,
երբ տերևը, քամին ու աշունը լռեն,
երբ ամեն ինչ դառնա սիրելի այնքան,
սիրելի քեզ պես ու լուռ...

* * *
Արդուկում եմ ճերմակ զգեստս...
Մի քիչ կաթնագույն ջերմություն է պետք,

որ հալչի թաց երկինքը ձախ գրպանիս մեջ...
Մթնում է կամաց։ Պատուհանին կառչած ստվերը
սեղմել է բռունցքները, որ չհալչի հանկարծ։
Մթնում է կամաց։
Մի քիչ թաց կաթիլ է սահում պատուհանի այտերով
ու խառնվում ստվերի ոտնահետքերին...
Աչքերդ թաց են... Երևի անձրևում է դրսում...
Ջրափոսի մեջ քո մենությունն էր ուզում խեղդվել.
երևի մի քիչ կաթնագույն ջերմություն էր պետք,
որ հալչեր թանաքագույն թաց երկինքը՝ գրչատուփում թաքնված...
Մի քիչ աշուն է, մի քիչ սիրում եմ, մի քիչ անձրևում է...
Կիսադատարկ բաժակի մեջ մի քիչ կարմիր գգվանք կա
ու մի կաթիլ սպասում...
Նա քեզ մի փունջ դեղին ծաղիկներ նվիրեց՝ ձյան պես ճերմակ։
Երևի գրպաններում իր անունը փնտրեց ու չգտավ...
Մի քիչ աշուն էր, մի քիչ սիրում էր, մի քիչ անձրևում...
Մթնում է կամաց։ Հևում է կապույտ վերջալույսը փակված դռան ետևում։
Մթնում է կամաց։ Նա քո ստվերը գրկած
փախչում է այս կաթնագույն քաղաքից...
Այնտեղ մի քիչ աշուն է, մի քիչ սիրում են, մի քիչ անձրևում...

* * *
Երբ ես լողալ սովորեմ,
մենք միասին կփախչենք այս գանգուր մազերով ծառերից,
մի քիչ հոգնած, շիկահեր խավարից,
իններորդ հարկին թաքուն ժպտացող լուսաբացից,
ու թող կապույտը կրկին մի քիչ թաց լինի երեկվա պես...
Ու փշրված ժպիտները երկնքի,
ու շշուկները, ու թիթեռները ապակե,
ու մատները խճճված թող բղավեն,
որ թաց են մի քիչ երեկվա պես...
Երբ ես թռչել սովորեմ
(իսկ ես երևի թե վաղուց կսովորեի, եթե դու չլինեիր),
ոտքերս ու ձեռքերս ամուր կկապեմ ճերմակ, տաք ժապավենով,
որ հանկարծ չփախչեմ գանգուր մազերով քո մենությունից,
մինչ ինչ-որ մեկը կշշնջա,
որ քո ափերում լուռ հորանջում են կարմիր վարդերը,
որ դեռ թաց են երեկվա պես…

Երբ ես քեզ հեռվից սիրել սովորեմ,
ինչպես դու ես երևի անում սովորաբար,
թող պայթեն գույները վրձնի շուրթերին,
ու մենությունը կապույտ թող գանգրացնի թաքուն սև վարսերը իր,
ու մայրամուտը թող մի քիչ ծանոթ լինի
ու մի քիչ թաց լինի, ինչպես երեկ…
Ու ժպիտները, ու շշուկները, ու խաչերը մամռոտ,
որ մի քիչ թաց էին երեկ տունդարձի ճանապարհին…

***
Որտե՞ղ ես…
Ես գիտեմ մի օր ճերմակ ամպը հեծած կգաս իմ ետևից,
իսկ ես տանը չեմ լինի թաց մազերով աղջնակի պես,
որ շրջում է փողոցներով
ու խնկաբույր երազներ է հավաքում մոռանալու պատրվակով …

Որտե՞ղ ես…
Յոթ մատներով երկնքին կառչած հրեշտակի պես
վախենում եմ անունդ շշնջալ,
որ չսայթաքես հանկարծ, երբ փորձես ինձ փրկել.
գոնե այդպես` հեռվից կարողանում եմ քեզ տեսնել
յոթ մատները երկնքին սոսնձած հրեշտակի պես…
Որտե՞ղ ես…
Ես գիտեմ, ասե՞մ…
Թափանցիկ ապակիներով ակնոցի ետևից ժպտացող չարաճճի աչքերի մեջ,

շուրթերից ագահորեն պոկվող ծխի զարմացած օղակների արանքում,
պատերին փորագրված սև ու սպիտակ ծուռտիկ տառերի մեջ,
էջերին թաքուն նկարված սրտիկների ոտաբոբիկ տրոփյունի
ու արցունքների արանքում ու հեռու այնքան քեզնից…
(…Ինչ լավ է, որ այսօր ծնվել ես դու…)


***
Եղել են օրեր, երբ երկինքը թանկ հաճույք է եղել
ժպտացող ատվածների համար,
ու նրանք ապրել են երկրի վրա,
եղել են օրեր, երբ արևներ չեն եղել ու նաև արցունքներ,
ու ոչ ոք, նույնիսկ փոքրերը, չեն մտածել արև նկարել
մի սովորական թղթի վրա ու լաց լինել`
թեկուզ առանց զգալու, որ արև չկա…

Եղել են օրեր, երբ երկինքը շատ թանկ հաճույք է եղել
տերևներով ծածկված, կիսախուփ աչքերով մուրացիկի`
անձրևի կիսաթաց կաթիլները համբուրող շուրթերի համար,
եղել են օրեր, երբ արևներ չեն եղել,
ու մի քանի կաթիլ արցունք է կորել գոգնոցի նիհարած գրպանից,
ու ոչ ոք, նույնիսկ փոքրերը, չեն մտածել
արև նկարել պատուհանին…
Եղել են օրեր, երբ երկինքը շատ թանկ հաճույք է եղել
մի քիչ մեծացած աստղերի համար,
եղել են օրեր, երբ արևներ չեն եղել,
ու ամենից շատ արցունք է եղել,
ու բոլորը, նույնիսկ փոքրերը, վախեցել են խնդրել,
որ ինչ –որ մեկը նորից արև նկարի…

Ասում են` եղել են օրեր,
որ ես ու դու մեկական երկինք ենք ունեցել,
ինչ լավ է, չէ՞…


***
Ու մի քիչ դառն է գինին իմ մատներից պոկվող լուսաբացի համար,
ու մի քիչ դառն է գինին լռությունը խեղդող մերկ ափերի համար…

Դու ինձ երբեք ընդմիշտ չես նվիրել
քո ժպտացող աչքերը սև: Ու կարևոր չէ,
որ դա գուցե ոչ մի կապ չունի դառը գինու,
անձրևից հետո կիսաբաց աչքերով ժպտացող քարերի,
երկինք սլացող կապույտ վերելակի ու խանձված խոտերի հետ...
Ու կարևոր չէ, որ էլ չենք ճանաչի իրար,
երբ հանդիպենք մի օր լուսաբացից հետո…
Ու մի քիչ դառն է գինին մեր մատներից պոկվող լուսաբացի համար,
ու մի քիչ դառն է գինին լռություն հորինող մեր ափերի համար…

Հիմա ուզում եմ երեխա դառնալ: Ու կարևոր չէ,
որ դա գուցե ոչ մի կապ չունի դառը գինու,
տերևներին խաչված դատարկ հայացքների
ու թրջված այտերով լռության հետ…
Ու կարևոր չէ, որ էլ չեմ ճանաչի քեզ
մշտաժպիտ աչուկներից պոկված լուսաբացից հետո…

Ու մի քիչ դառն է գինին իմ մատներից պոկվող լուսաբացի համար,
ու մի քիչ դառն է գինին լռությունից փախչող մերկ ափերի համար…
***
Ուսերիս առավոտվա նման տաք վերնաշապիկդ եմ գցել
ու ինձ շեմին ծալապատիկ նստած աստված եմ զգում:
Ինչ լավն է չէ՞ իմ ստեղծած աշխարհը…
Ջրերի վրայով մեղմիկ քայլում է քնաթաթախ լուսաբացը,
ու քամին սրինգ է նվագում սարերի ետևում,
ծառերի կանաչ երազում կրկին անձրև է գալիս,
ու նրանք փորձում են ժպտալ
(միակ բանը, որ չեն կարողանում անել),
ու այնքան լուռ է, ու այնքան տաք է վերնաշապիկդ առավոտվա նման…
Ուսերիս առավոտվա պես տաք ձեռքերդ են փարվել
ու ինձ ամպերից մի փոքր ներքև նստած
ու ժպտացող աչքերը երկնքին հառած աստված եմ զգում:
Ինչ լավն է չէ՞ իմ ստեղծած աշխարհը… իմ գանգուր աշխարհը…
Ճանապարհին իրար պատահաբար գտած
երկու ոտնաձայներ հոգնած հորանջում են,
ու ծառերի ճյուղերից ճերմակ դիմափոշի է թափվում ջրերի վրա,
սիրտս կամացուկ թաքնվում է ձեռքերիդ մեջ
ու ոչինչ չի զգում ափերիդ ջերմությունից բացի,
ու լուռ է, ու տաք է առավոտը վերնաշապիկիդ պես…

***
Ես ու դու…
Երեկ անձրև էր գալիս:
Նույնիսկ ապակիներն էին մի քիչ թրջվել:
Ծակ տանիքից թաքուն կաթում էր կծկված երկինքը,
իսկ ես զարմանում էի, թե ինչու են տնեցիները մրսում:
Երեկ փողոցները մի քիչ ցեխոտ էին:
Նույնիսկ լուսինը մի պահ
թուխ ստվերներ նկարեց պատերի տակ:
Դռան փոքրիկ անցքերից
ներս էր սողում կծկված մայրամուտը,
իսկ ես զարմանում էի, թե ինչու են տնեցիները մրսում…
Երեկ ինչ-որ օտար էին բոլորի աչքերը:
Նույնիսկ պատուհանից կախված շոկոլադոտ մատները քամին չլիզեց:
Հայելու միջից նայում էր ճանկռոտված ձեռքերով կծկված անծանոթը,
իսկ ես զարմանում էի, թե ինչու են տնեցիները մրսում:
Երեկ երկու փոքրիկ ոտնահետք գտան
գետնին թափված թղթերի արանքում:
Նույնիսկ անցորդները կամացուկ ժպտացին,
չնայած անձրև էր գալիս:
Պարանից երկու փոքրիկ արցունք էր կախված,
իսկ ես զարմանում էի, թե ինչու են տնեցիները մրսում:
Ես ու… դու…

***
Երբ օրերը ցրտում են,
մարդիկ անձրևանոցով ծածկում են իրենց սառած դեմքերը,
իսկ հեռվում սուլում են գնացքները,
ու մարում են քիչ-քիչ թաց ոտնաձայները,
մարդիկ գլխարկով թաքուն ծածկում են իրենց ականջները,
իսկ հեռվում սուլում են գնացքները,
ու երկնքից հուշերի հետ թաց մատնահետքեր են թափվում…
Երբ օրերը ցրտում են,
պարանի վրա սառչում են կանացի ճերմակ վերնաշապիկները,
ու երեկոյան մատները կծկվում են վերմակի տակ,
ու անտարբեր ճռռում է պահարանը,
ու մարդիկ անձրևանոցով ծածկում են իրենց սառած դեմքերը,
ու երկնքից հուշերի հետ տաք փաթիլներ են թափվում…

Երբ օրերը ցրտում են,
ու սենյակի բոլոր հայելիները ճերմակով են ծածկվում,
մարդիկ դողացող ձեռքերով փակում են իրենց աչքերը,
իսկ հեռվում սուլում են գնացքները,
ու չորանում են քիչ-քիչ թաց ծաղիկները ճամփեզրին,
մարդիկ ձեռքերով սեղմում են իրենց շուրթերը,
իսկ հեռվում սուլում են գնացքները,
ու թաց աչքեր են խառնվում երկնքից թափվող հուշերին….

***
Ահա և ես` մի քիչ շիկնած, փոքրիկ, ժպտալուց կկոցած աչքերով…
Ահա և ես` մի քիչ կանաչ, փոքրիկ, քամուց օրորվող…
Ես առավոտյան հողաթափերով եմ միայն թավալվում
փողոցի կանաչ ասֆալտի վրա,
որ չտրորեմ ինչ-որ մեկի երկինքը, որ մոռացել է այնտեղ,
ես առավոտյան շապիկիս գզգզված մազերով ծածկում եմ քրքջացող ուսերս

ու անխղճորեն ժպտում` հայելու ետևում թաքնված ինչ-որ մեկի երկնքին…

Ես սովորել եմ արդեն փիսիկի նման կամացուկ ճակռոտել երկինքը,
դժվար չէ, գիտե՞ս…
(Մի օր, բարձրակրունկ կոշիկներ հագած, ամաչկոտ կանցնես իմ կողքով,

իսկ ես, ծխախոտը ձեռքումս ճմռելով, կսուլեմ քո ետևից… )
Ասում են` տերևներն արդեն թափվում են, ու օրերը ցրտում են.
հեռանալու ժամանակն է…
Առավոտյան ձեռքերս ժպտալով թափահարում եմ օդում.
անկյունում կծկված երկինքը թող չկարծի, թե միայնակ է
առաստաղից կախված հազարավոր աստղերի պես:
Ոտքերի ծայրերով զգույշ փշրում եմ գետնին թափված չորացած արևները

ու թաքցնում գրպանումս. ձմռանը պետք կգան…
Իսկ ընդհանրապես ինձ ոչ ոք չի հարցնում, թե երբ եմ վերադառնալու:
Օրերը մի քիչ ավելի տաք են, քան հարյուր տարի առաջ,
ուրեմն կարելի է մնալ…
Ահա և ես…

***
Ես քեզ, քեզ, քեզ մոռանալ եմ ուզում,
ինչպես ստվերները մոռանում են ժպտալ
ու ոտնաձայները ճչալ աղջամուղջին…
Անձրև է, ձյուն է սեղանի տակ…
Պատառոտված, թաց զգեստով, որ անտարբեր ձուլվել է կոնքերիս,
թավալվում եմ սենյակում ու արցունքով են լցվում աչքերն առավոտի.
ինչ-որ պոզավոր մի ստվեր բռնել է ոտքերիցս
ու քրքրջում է անտարբեր երկնքում հանգչող աստղերի ձայնով…

Ես գիտեմ` ամեն ինչ վերջանում է մի օր.
ժպտացող բերանը ծամածռվում է միայն
ու քամին այնքան հարազատ է դառնում,
որ փարվում ես նրան ու գնում…
Տեսնես` ու՞մ աչքերը առաջինը հայելու մեջ անտարբեր կտխրեն
ու ո՞վ, մատները գետնին քսելով, կվազի իմ ետևից`
ատամներով ամպից բռնած:
Տեսնես գարունը ե՞րբ պիտի սկսվի, թե չհանդիպենք իրար,
և ո՞վ պիտի շիկնած հեքիաթներ հորինի մեր անտարբեր սիրո մասին…
Ես քեզ, քեզ, քեզ…
Անձրև է , ձյուն է վերարկուիս տակ:
Տեսնես` ինչու՞ են մարդիկ կրունկներով քայլում երկնքում:
Երևի ուզում են հիշել…
Ես գնալիս անտարբեր աչքերս գրպանումս կթաքցնեմ,
որ… չմոռանամ…

***
Ես այնքան հեշտ եմ հավատում, որ դու եղել ես…
Ես ատում եմ քեզ կեսգիշերից հետո
երկինքների կապույտ դատարկության մեջ
ու ժպիտը քո` իմ երազների անհաշտ զարկերի արանքից ծիկրակող,
ու ծրարված անձրևներն այն կարճահասակ…
Ես հիմա ուրիշ եմ… երևի…
Հիշու՞մ ես այն գետակը, որ ոչնչով չէր տարբերվում
մեր գլխավերևում քրքջացող կիսադատարկ երկնքից :
Հիշու՞մ ես ինձ, որ այնքան նման էի հեռվում շողշողացող կիսադատարկ աստղերին,

որ քեզ զարմացնելու համար փորձեցին երկնքում խեղդվել…
Այժմ ավելի հազվադեպ ես ժպտում,
ու քո աչքերն էլ այն չեն, քո` քամու պես սրթսրթացնող աչքերը…
Հիմա ուրիշ ես… երևի…
Երկնքում ոտնաձայները լռում են. ոչ ոք չի աղոթում…
Դու էլ, բարակ մատներով երիտասարդ, մեկ-մեկ հիշում ես ինձ
ու մի քիչ ատում այն անձրևները կարճահասակ,
այն երկինքները կիսդատարկ ու շրթունքները ծրարված, ճերմակ թղթի վրա,

որ քնկոտ փոշոտվում են դարակում…
Ես էլ մեկ- մեկ հիշում եմ քեզ
ու վախվորած, մի բան կորցրած հիմարի պես
կանգնում եմ թաց ասֆալտին:
Ամեն ինչ կարծես կրկնվում է նորից:
Այս ասֆալտը` քո աչքերի պես սրթսրթացնող…

***
Ես քեզ երկինք թռչող աստղերին խառնեցի
ու արևներին՝ այտերս այրող,
ես քեզ ծառերի՝ օդը համբուրող, վախվորած մատներին խառնեցի
ու աշնանը երկնքում թափվող կանաչ տերևներին...
Արդեն ուշ է ժպտալու կամ լացելու համար։
Բավականին ուշ է ձեռքերը ետևի գրպաններում թաքցնելու
ու փակ աչքերով քեզ փնտրելու համար։
Ուշ է շնչահեղձ լինելու
ու երկնքում աստվածներից գոնե մեկին գտնելու համար...
Դե՛, ես գնացի...
Գետնին թափվող տերևների թաց ոտքերի տակ տրորվում են արևները։

Ես որոշել եմ սրանից հետո միայն երկնքով քայլել։
Ափսոս են , չէ՞, արևները...
Ինչ-որ մեկն անընդհատ արևներ է նետում
ու դրանք, ձեռքերիս հպվելով, անձրևի կաթիլներ են դառնում։
Ես որոշել եմ սրանից հետո ձեռքերս գրպանում քայլել։
Ափսոս են, չէ՞, արևները...
Վարագույրներն այնքան թափանցիկ են ,
որ երկինքը մտել է սենյակ...
Քեզ հորինելու համար ինձ ընդամենը մի կյանք պահանջվեց...
Այնքան լուռ է ծառի տակ կծկված նախամարդը,
որ շուրթերս անկարող են ճչալ։
Ինձ ընդամենը մի կյանք պահանջվեց քեզ հորինելու համար...
Օդում ճոճվող ձեռքերը որքան քոնն են, նույնքան և իմը...
Ների՛ր, Աստված, արդեն ուշ է...Դե, ես գնացի...

***
Ճերմակ փողոցներում գարունը փնտրելիս
ես դողացող շուրթերս թաքցնում եմ վերարկուիս տակ
ու աչքերս կկոցում քո շուրթերից պոկվող արևի ջերմությունից...
Մի՞թե դու այնքան հեռու ես, որ չես լսում ինձ...
Աղոթելիս մատներս դնում եմ դողացող զարկերակներիս ու լռում...

Քեզ համար երկնքից փաթիլներ կբերեի, եթե ձմեռ չլիներ,
ու ծրարված կուղարկեի քեզ անձրևի դողացող մատնահետքերով...

Եթե ձմեռ չլիներ, եթե գարուն չլիներ ու եթե դու չլինեիր, հիմարիկ...
Մարդկանց սև աչքերից ու ճերմակած հուշերից գիշերվա հոտ է գալիս...

Ես նախանձում եմ գարնան անձրևներից սրթսրթացող ապակիներին ...
Մի քիչ հետո , երբ ստվերներ հայտնվեն, կարելի է լռել`
վախեցած աչքերը մատներով ծածկելով,
իսկ այժմ ժպտա, հիմարիկ...
Եթե ձմեռ չլինի, եթե գարուն չլինի, եթե ես չլինեմ...
Ճերմակ փողոցներում գարունը փնտրելիս ,
գարունը փնտրելիս քո աչքերում...
Մի՞թե ձմռանն այնքան ցուրտ է,
որ չի կարելի թեյի պես տաք արցունքներ նվիրել անցորդներին ...
Եթե դու չլինեիր...
Ես վախենում եմ ձեռքերս դողացող զարկերակներիս դրած լռել.
իսկ եթե չլսե՞ս...

***
Թաց մատներս կթաթախեմ ջրի բույրով ավազի մեջ
ու լպրծուն լուսաբացը շրթունքներիս կլղոզեմ.
գժոտ է չէ՞...
Դո՞ւ չէիր ասում,
որ արևը մի աստղ է մեծ ու հանգելու է մի օր,
որ երկնքում հազարավոր մանուկներ կան ինձ նման,
որ գիշերը ծառերի կանաչած աչքերից ընկած փոշին է միայն
ու որ զուր եմ հաշվում կաթիլները անձրևի՝
բոբիկ հուշերս սրթսրթացող... Միթե՞
Դու, դու, դու...
Բազմակետ կդնեմ երկնքում երկու աստղերի միջև...
Աչքերս փակ՝ կատվի պես մարմինս ճանկռոտող լուսաբացը կողջունեմ.

դո՞ւչէիր ասում, որ անհրաժեշտ է լռել, երբ անծանոթ եք իրար...
Արևը մի մեծ աստղ է լոկ, որի պատրույգը փոխելու համար
ինձ միայն դու ես պետք…
Ահա ձեռքերս խաչած սպասում եմ լուսաբացին.
մի՞թե դու չէիր ասում, որ անհրաժեշտ է լռել, երբ ուզում ես ճչալ....
Լպրծուն լուսաբացը՝ արցունքոտ շուրթերիս լղոզված...
Գժոտ է չէ՞...

***
Զզվում եմ կոկորդս ճանկռոտող արցունքներից
ու քո մորուքոտ անքնությունից՝ գիշերներս լցնող...
Ես հազարավոր գիշերներ եմ լուսացրել քեզ հետ
միլիոն տարի առաջ,
երբ մեր աչքերի ու ոտքերի պես թանաքոտ էին ջրափոսերը,
ու երկինքները կապույտ, ճպռոտած աչքերով
միայն իմ մաշված վերնաշապկի արանքից էին ծիկրակում…
Տաք, տաք, տաք ավազը, որ չգիտեր` ինչ է երկինքը…
Ես հազարավոր մարդկանց նկարեցի այդ ավազի վրա
ու ժպիտներ` շուրթերը ծամածռող…
Ես մոռացել եմ` ինչ է երկինքը…
Իմ ու քո միջև հազարավոր մարդիկ են կանգնած`
պատահական աչքերով, ձեռքերով` խենթացնելու չափ թանաքոտ…
Ծիծաղելի է, բայց ոչ ոք չի հավատում,
որ ես ու դու եղել ենք երբևիցե, ու երկինք չի եղել..
Զզվում եմ աչքերս ճանկռոտող արցունքներից
ու քո մորուքոտ անքնությունից` ափերս լցնող…
Տաք, տաք, տաք ավազը…
Գիշերները ցուրտ են երկնքում, սարսափելի ցուրտ…
Մեկ էլ մենք կարող էինք որոշել ծնվել միլիոն տարի առաջ:
Ի՞նչ վատ կլիներ, եթե ծնվեինք այսօր,
երբ երկինքն այնքա՜ն վարպետորեն կարող է ծիկրակել վերնաշապկիս արանքից,

երբ այնքա՜ն շատ մարդ կա`
պատահական աչքերով, պատահական ձեռքերով`
խենթացնելու չափ թանաքոտ…

***
Մատներս վաղուց արդեն զգացել են քո հեռանալը.
դու շոկոլադոտ մայրամուտի պես հպվեցիր
կիսախուփ աչքերիս ու չկաս...
Դեղինը քեզ շատ է սազում, իսկը արևն ես`
մի քիչ ավելի մոտիկ, մի քիչ ավելի սառը:
Ցո՞ւրտ էր այնտեղ մենակ, առանց ինձ:
Դե, ես եկել եմ, արի գնանք…
Մատներս արդեն սովորել են հոտառությամբ ճանաչել
պատերից կախված քո ժպիտները.
դու մոռացար անգամ մատնահետքերդ սրբել
անկյունում կծկված, մաշված երկնքի վրայից…
Դեղինը քեզ շատ է սազում, իսկը արևն ես`
մի քիչ ավելի մոտիկ, մի քիչ ավելի իմը…
Մոռացե՞լ ես, ես երբեք չեմ արտագրում իմ գիշերները,
բայց նրանք այնքան դատարկ են, այնքան նման…
Մատներս արդեն սովորել են կնճռոտվել լուսաբացին…
Վերջին անգամ ճանկռոտում եմ պատը. գուցե լսեն.
կողքի տանը ծիծաղում են. այստեղ լուռ է ու գիշեր…
Դեղինը քեզ շատ է սազում. իսկը արևն ես`
մի քիչ ավելի մոտիկ, մի քիչ ավելի իմը:
Հե՞շտ եկար, ցո՞ւրտ չէր ճանապարհին:
Սպասիր, ես էլ եմ գալիս…
Մաշված երկինքները վերցնե՞մ…


***
...Երբ բացեմ աչքերս, կողքիս կլինես ,
ու ոչինչ այնքան հարազատ չի լինի, ինչպես կտրված շնչառությունդ
ու սրճագույն լռությունը քո աչքերում հալչող…
Իսկ մենք սպասում էինք , որ լուսանար,
որ հանդիպեինք իրար նույն երկնքի տակ :
(Այն հիմարները դեռ կարծում են, որ երկինքները նույնը չեն լինում):
Իսկ մենք սպասում էինք, որ այն երկինքը մեզ գտներ նորից
ցիրուցան եղած մատնահետքերով,
որ կանաչ, կանաչ մայրամուտի պես սուրճոտ էին, գիտե՞ս:
(Այն հիմարները նույնիսկ երդվում էին,
որ երկինքները նույնը չեն լինում):

…Երբ աչքերս բացեմ, կտարբերե՞մ քեզ լռությունից…
Իսկ գիշերն անտանելի քնքշությամբ
երկնքից պոկած աստղերով է լցնում դատարկ շշերը,
հայելու մեջ կամացուկ օղակվում են շուրթերը,
հետո կամաց թաքցնում են աչքերը,
իսկ հայելու մեջ լուռ է, լուռ է, լուռ է..

(Այն հիմարները դեռ կարծում են,
որ երկինքները գոնե ժամանակ առ ժամանակ նույնը չեն լինում):
…Հեռանալիս միշտ ասում են, որ կգան, իսկ ես ահա չեմ ուզում գնալ:
Կկանգնեմ կողքիդ, թաքուն կփակեմ աչքերս,
մի քիչ սուրճոտ արահետներով կթափառեմ,
իսկ երբ աչքերս բացեմ, կողքիս կլինես…

***
Քեզ կքամեմ կոպերիցս
ու բոլոր գունաթափ կապույտները քեզնով կլցնեմ…
Կարոտում եմ…Մատներիս արանքից հոսող գիշերից
մի կաթիլ կընկնի դարակիս. չէ, դեռ ցուրտ է
միայնակ երկինքներ հորինելու համար…
Ձեռքով արա, ժպտա…
Կկարոտեմ քո ժպիտը գրպանումդ թաքցրած,
ու աչքերդ թաց:
Ձեռքով արա, ժպտա…
Տեսնես` ո՞ւր են գնում ամպերը.
հասցեն գիտե՞ս, մենք էլ գնանք…
Ցուրտ է, գարուն է…
Մի օր կարթնանամ,
ու բոլոր ձայները լռած կլինեն:
Ցուրտ է, գարուն է...
Կիսաձայն հորանջում են մատներս
տատիս ճաքճքած շուրթերը հիշելիս…
Ես օրերից մի օր ճերմակ երկինք եմ հորինելու
ծերացած աստղերի համար…
Քո կանաչ, կանաչ աչքերում ցուրտ է, գարուն է…
Ձեռքով արա , ժպտա …
Այնտեղ` հեռվում, միլիոն տարի առաջ
ապրում էինք ես ու դու կապույտ երկնքում...
Ես կկարոտեմ քո աչքերը թաց
ու ժպիտդ `կապույտ երկինքներին լղոզված…
Ցուրտ է , գարուն է…
Որ խնդրեմ, նորից կժպտա՞ս…

***
Թափանցիկ առավոտվա հետ խառնված մայրամուտը կապույտ
պատուհանից դեն կնետեմ
օգտագործված երկնքի պես,
Աստված, ների′ր` մենք երկուսով մոտդ եկանք,
որ աղոթեինք տարբեր մարդկանց
կապույտ , կապույտ առավոտյան կանաչ, կանաչ գարնան…
…Ու կիսաթև հրեշտակներ ծիկրակեցին քո մատների արանքից.
տեսնես` ինչու երբեք իրար նման չեն լինում
գարնան դատարկ առավոտները` կիսաթև հրեշտակներով լի…
Արի փախչենք: Ուր ուզում ես.
միայն թե կապույտից այն կողմ …
Այս կապույտ, կապույտ առավոտը`
բարակ մատներով օդից կավճոտ աստղերը հավաքող…
Կարող ես ճչալ, եթե ուզում ես :
Միևնույն է, ոչ ոք չի լսի,
ու միայն սրթսրթացնող քամին
վերջին արցունքս կգողանա քո հուշերից:
Ու լուսաբացը` քո ափերից
դեպի կապույտ, կապույտ երկինքը ձգվող…
Ներիր, արդեն վաղուց կաթիլներն անձրևի
ոտաբոբիկ ու ժպտացող հեծկլտոցով
չեն մոտեցել պատուհանիս
ու չեն թակել սպասված անցորդի պես…
Մոռացել ես երևի ինձ…
Կապույտ, կապույտ առավոտյան…
…Ու կիսաթև ճերմակ հրեշտակներ ծիկրակեցին
կապույտ, կապույտ երկնքից կանաչ, կանաչ գարնան…

***

Գիտեմ` հիմա ուրիշ են գարունները
(եթե թղթին խզբզված գարունները ուրիշ են լինում),
ու հալված արևների պես ապակիներին լղոզված ժպիտների արանքում

ինձ չես գտնի այսօր…
Դու ձեռքերդ բարկացած թափահարում ես օդում
ու հայհոյում փողոցներով քայլող աստվածներին,
որ քեզ ծնեցին մի օր…
Իսկ ընդհանրապես ոչ ոք չգիտի ,
թե ինչու է արևը վախեցած մոտենում երկնքին`
թաց տաբատը մինչև ծնկները ծալելով,
ու զարմանալիորեն նման են
պատահական անցորդների գրպաններից ծիկրակող աչքերը,
որ փակ են միշտ…

Ես երբեմն մտածում եմ դեռ չծնված երազների մասին:
Գուցե նրանք չեն ծնվելու…
Ու փողոցով քայլող աստվածները`
ցուցամատով երկնքում աստղերը լղոզող…

Հիմա ուրիշ են գարունները
(եթե թղթին խզբզված արցունքները ուրիշ են լինում):
Հետո կթակեմ բոլոր պատերը,
ինչպես հաճախ էի անում մանուկ ժամանակ,
ու կբարկանամ, որ ինձ չեն սպասել ու հեռացել են…
Ու աստվածները` հրճվանքով իրենց երազը փողոցներում փշրելիս…
Հետո նեղացած մանուկի պես ճկույթս քեզ կպարզեմ `
արի հաշտվենք, ինչպես մանուկ ժամանակ…

***
Բաժանվելիս բոլորի աչքերը նույնն են ,
իսկ ես չգիտեմ` ուր թաքցնեմ դրանք,
որովհետև հիմարի պես նորից հիշել են
պատուհանից ծիկրակող թաց գարունները
(իսկ ես ամեն գարնան քնաթաթախ կատվի պես վազում էի տուն,
որ քեզ նորից սիրահարվեի` բարձին իմ կանաչ աչքերը լղոզելով),
նորից հիշել են կավճոտ լուսաբացները
ու սեղանին դրված թաթիկների ժպիտը թանաքոտ…

Ես միշտ ուշանում եմ, որ դու ինձ սպասես,
միշտ ուշանում եմ, որ կարծեմ, թե սպասում ես…
Բոլոր օրորոցները մարմինս ճանկռոտող ճիչերով են լցված.
արահետները նույն պուրակն են տանում, որտեղ կբաժանվեինք,
բայց գիշերները հիմա ճիչերով են լցված, ու ես չեմ կարող գալ այնտեղ…
Կուշանա՞մ նորից…
Արի մի լավ թանաքոտենք իրար մեր աչքերից թափվող երազներով,
արի մի լավ ժպտանք բաժանվելուց առաջ…
Օրորոցը կավճոտ ճիչերով է լցված. երկինքը հաշվում է զարկերակներս.
չէ , ուշացել է, ապրել է պետք..
Մյուս անգամ ձմռանը կգաս, երբ շատ-շատ ձյուն լինի`
արևի նման երկնքից թափվող:
Գարնանը ցուրտ է, շատ ցուրտ է, ձմռանը կգաս..

***
Սը՜ս , հիմա քնած են բոլոր փոքրիկ մոլորակները,
ու տերևին կծկված անձրևի կաթիլը
մոռացել է արդեն թաց մազերի քրքջոցը տաք…
Կապույտ է, կապույտ է, սը՜ս…
Գրկիր ամպերը:
(Ինձ երբևէ փախցրած կա՞ս:
Դե, եթե երազում, կարելի է):
Գրկիր ամպերը:
(Կարող եմ նույնիսկ փռշտալ
երկնքի գոյությունը հաստատելու համար:
Մանուշակագույն են աչքերը երազների:
Ինձ երբևէ փախցրած կա՞ս:
Դե, եթե երազում կարելի է):
Գրկիր ամպերը , զգույշ, քնած են:
Տեսնես արևները խանդո՞տ են լինում:
Եթե մի օր որոշեի քեզ համար արև լինել ,
շատ խանդոտ կլինեի:
Անձրևը կատակով նոր սերեր է խզբզում ապակուն :
Սը՜ս, քնած են արևները…
Երկար, երկար ճանապարհը ու թաց գիշերը `
անձրևի կաթիլի նման տերևին կծկված:
(Հիմա ծեր լինեի, մի ձեռնափայտ ունենայի,
որ երկնքում ուզածս աստղը նկարեի):
Երկար, երկար ճանապարհը ու թաց գիշերը`
գանգուրների տաք ծիծաղի մեջ խճճված…

(Ինձ երբևէ փախցրած կա՞ս,
թեկուզ երազում, թեկուզ պատահաբար):
Թաց գիշերը ու թանաքոտ քամին`
ամպերը կամացուկ օրորող…
Ծերուկ, ձեռնափայտդ երկնքից հեռու տար,
քնած է, կարթնանա:
Սը՜ս, քնած է, կարթնանա…
Կապույտ է, կապույտ է, գրկիր ամպերը, սը՜ս…

***

…շղթաները ոտքերիս փորձում էի թռչել ձեր տան մոտով,
իսկ դիմացի այգում անձրև էր գալիս,
ու դու տխուր էիր, ինչպես միշտ իմ երազներում …
Իսկ ես ուզում էի պարել քեզ հետ,
որովհետև դու առաջինն էիր, ում տեսա, երբ ծնվեցի,
ու մատներս խաչվել էին գրպանումս,
մատներս, որ այդ օրը աղոթել սովորեցին …
Արդեն վաճառել եմ ոտքերս փոշուն ու երկրային եմ, ինչպես դու:
Գիշերներին արնոտ ծաղիկներ են ցողված.
ես երկրային եմ հիմա, ինչպես դու :
(Երբեմն գժի պես հրճվում եմ, երբ հիշում եմ այն ցավը,
որ կզգաս, թե չլինեմ):
Քանի օր է փակ աչքերով փորձում եմ կույր ձևանալ:
Հանկարծ մի օր կկուրանամ , չեմ իմանալ ինչ անել…
…ու մատներս խաչվում են գրպանումս. սովորում են աղոթել…
Կատակով ճոճում եմ լուսինը
ու թաքցնում բոլոր երազներս անպետք…
(Աչքերս փակ` քեզ ու այն կապույտն եմ փորձում հիշել,
որ այնքան էլ չտխրեմ, եթե հանկարծ կուրանամ…)
Գրեթե մերկ ժպիտով բարևում եմ քեզ,
ու խոր աշնան արևի պես
ջերմ են արցունքները երկնքի…
(…իսկ դու տխուր էիր, ինչպես միշտ, իմ երազներում…)
Թե հարցնի, մորս կասեք, որ կգամ..
…ու խոր աշնան արևի պես
ջերմ են արցունքները երկնքի…

***
Քեզ տեսնելու համար ես ծնվել եմ արդեն հազարերորդ անգամ
(ով ուզում է, թող կասկածի),
ամեն կյանքում գեթ մեկ անգամ քեզ տեսնելու համար…
Պատը գրկել է ուսերս, ու աչքերդ հիմա
սառը քարին հպված մերկությունն են շոյում:
(Շուտով կզզվեմ կյանքից ու վերարկուն ուսիս գցելով`
կտմբտմբացնեմ թաքուն դունչիկներն աստվածների
ու հիմարի անփութությամբ կծնվեմ նորից…)

Պատը գրկել է ուսերս: Իսկ քաղաքում առավոտ է,
ու ամառվա տապին ձմեռային երկինքներից
հուշերի նման խաղալիքներ են կախված:
Պատը գրկել է ուսերս, ու աչքերդ հիմա
ստվերներին լղոզված մերկությունն են շոյում…

Ես ձեռքերս խաչած աղոթում եմ հիմա բոլոր ծորակներին,
որովհետև առաստաղից այս կողմ երկինք չկա
(եթե ձմեռ լիներ, քեզ կգտնեի նորից ձյան տակ կանգնած)…

Պատը գրկել է ուսերս,
ու անկողնում քնաթաթախ գալարվում է քաղաքը…
Պատը գրկել է ուսերս, ու աչքերդ չկան…

Շուտով կհայհոյեմ կյանք կոչվածը
ու վերարկուն ուսերիս գցելով` կդողամ մահու չափ…
Առաստաղը երկինք կամ ծորակ է հիշեցնում. թաց է…

Ես ոտաբոբիկ, անփույթ ծուլությամբ կծնվեմ նորից
(ով ուզում է, թող կասկածի)…

***
Իմ անունը քո շուրթերին այնքան օտար թվաց,
որ եթե ձմեռ չլիներ, կհավատայի, թե ցրտելու է նորից,
ու եթե ծառերը այնքան հոգնած չլինեին, կծերանային…

Իմ ու քո ձեռքերից, իմ ու քո անտարբեր աչքերից այն կողմ սարեր կան:
Երևի մի օր կթեռչեմ այդ բարձությունից, եթե նույնիսկ չկարծեմ,
որ ներքևում ամպեր կան, քարեր կան, ձեռքեր կան ինձ սպասող..

Հայրս ժպտալ չգիտի: Դատարկ է տունը:
Ես էլ մի քիչ ժառանգել եմ գարունների դատարկությունը
ու երբեմն չեմ զգում, որ դու չկաս…
Իսկ մանուկների բիբերը լցված են ծիծաղկոտ գարուններով:
Եթե ձմեռ չլիներ,
ու ծառերն էլ այսքան հոգնած չլինեին, կկանաչեին…

Իմ ու քո ձեռքերից, իմ ու քո դատարկ աչքերից այն կողմ
թղթերին խզբզված ծուռտիկ ժպիտներ կան:
Երևի մի օր նայել են երկնքից ու թրըմփ ընկել գետնին:
Ես ու դու նրանց գտանք պատահաբար…

Մայրս քնելիս ափի մեջ մի գարուն է թաքցնում,
որ երբ երազում զգա, թե մրսում եմ, բացի ձեռքը:
Իսկ ես բարկացած տրորում եմ աչքերս, որ չարտասվեն,
որովհետև հեռվում մեր հորինած լռությանը խառնված սարեր կան
ու ապակու պես ճանապարհին ցրված ժպիտներ,
որովհետև…

Մայրս կամացուկ բացում է ափը…
Մամ, ծառերը կանաչեցին…

Կայքը գործում է ՀՀ մշակույթի նախարարության աջակցությամբ։

© 2021 Cultural.am. Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են ՀՀ օրենսդրությամբ: Կայքի հրապարակումների մասնակի կամ ամբողջական օգտագործման ժամանակ հղումը կայքին պարտադիր է: